Oncologie

Kanker in het hoofd- halsgebied

Bij verschillende vormen van kanker in het hoofd- halsgebied kunnen problemen ontstaan waar een logopedist ondersteuning bij kan bieden. Zo kunt u last hebben van problemen met eten, drinken en slikken, problemen met ademhalen en problemen met spreken (zowel met de articulatie als met de stem)

. Welke problemen zich voordoen, in welke mate en wat voor invloed ze hebben op het dagelijks leven verschilt sterk per persoon en is afhankelijk van diverse factoren. De logopedist beoordeelt dan ook altijd iedere situatie apart en bespreekt uitvoerig met u welke behandeling zij u kan bieden.

Irma Sparidans is gespecialiseerd in de behandeling van problemen die voortkomen vanuit met hoofd-halskanker.

 Strottenhoofdkanker en tumor in en rond de mond / keel 

Bij strottenhoofdkanker wordt soms het strottenhoofd verwijderd (laryngectomie) en krijgt iemand een buisje in de keel (canule) voor spraakverbetering of ter voorkoming van ernstig verslikken.

Bij een tumor in de mond kunnen problemen ontstaan met het spreken en slikken. De mate waarin dit gebeurt is afhankelijk van de grootte van de tumor en de manier van behandeling. Zo kan er na bestraling sprake zijn van een droge mond, of zijn er na verwijdering van tumoren problemen met slikken en passage van voedsel.

Hersentumor

Klachten bij een hersentumor zijn sterk afhankelijk van de plaats van de tumor in de hersenen. De symptomen zijn in drie groepen te verdelen, namelijk:

• uitvalsverschijnselen
• epilepsie
• klachten door druktoename binnen de schedel

Er zijn twee soorten uitvalsverschijnselen waarbij de logopedist ondersteuning kan bieden. Namelijk verlammingsverschijnselen in de spieren die betrokken zijn bij het spreken en slikken en bij taal- en spraakproblemen. Bij taalproblemen kan er eventueel een ondersteunend communicatiehulpmiddel worden aangeschaft.

Stemproblemen bij kanker

De eerste klachten die optreden zijn afhankelijk van de plaats van de afwijking.  U kunt bijvoorbeeld moeite hebben met articuleren, moeite hebben met stemgeven of een verminderde beheersing van de tongspieren hebben.

Wat doet de logopedist bij stem- en articulatieproblemen? 

Na verwijzing door de huisarts, KNO-arts, MKA arts of medisch specialist zal er eerst een logopedisch onderzoek worden gedaan om in kaart te brengen waar u moeite mee heeft en welke resterende mogelijkheden er zijn.
In de behandeling zal aandacht gegeven worden aan lichaamshouding, het beter leren aansturen van de tongspieren en het duidelijker leren articuleren. Er zal tevens gewerkt worden aan het ademen en aan een andere manier van stemgeven. Omdat er na bestraling veel verandert in het weefsel, geeft de logopedist ook adviezen over het slikken, een droge mond, en / of een veranderd gevoel in de mond.

Slikproblemen bij kanker

Slikstoornissen hebben zowel lichamelijke als sociale gevolgen. Lichamelijke gevolgen zijn bijvoorbeeld verslikken, moeite met kauwen, het blijven hangen van voedsel of ongewenst gewichtsverlies. Sociale gevolgen van slikproblemen zijn bijvoorbeeld dat het nuttigen van een diner in een restaurant kan lastig zijn en dat het plezier in het eten en drinken kan verdwijnen.

Wat doet de logopedist bij slikproblemen? 

De logopedist kan met een slikonderzoek de oorzaak van de slikstoornis opsporen en vaststellen in welke fase van het slikproces de stoornis zich bevindt. Het logopedisch onderzoek kan worden uitgebreid met een onderzoek door een KNO-arts en/of een radioloog.  Vaak vindt er ook overleg plaats met uw behandelende arts en diëtist.
Afhankelijk van de oorzaak en de ernst van het slikprobleem stelt de logopedist in overleg met u een behandelplan op. Het doel van de interventie kan zich richten op het verminderen van het risico op verslikken, het verbeteren van de voedingstoestand of het verkrijgen van meer plezier in eten en drinken. Ook het trainen van specifieke spieren kan aan bod komen. Daarnaast worden meestal adviezen aan u (en uw omgeving) gegeven met betrekking tot bijvoorbeeld de houding tijdens de maaltijd, de consistentie van het voedsel en de wijze van aanbieden / nuttigen van voeding.
De resultaten van de slikbehandeling zijn in grote mate afhankelijk van de ernst en aard van uw klachten. Soms blijven er beperkingen bestaan, waardoor bijvoorbeeld een bepaalde voedselbereiding noodzakelijk is. Of dat bepaalde voedingsmiddelen niet meer gegeten / geslikt kunnen worden. De nadruk van de logopedische behandeling zal dan liggen op het zo aangenaam mogelijk maken van de eet- en drinkmomenten.