Ademen
Normaal ademen we 6 keer per minuut en gebruiken we ongeveer 4 tot 5 liter lucht per minuut. Uit de lucht halen we zuurstof en we ademen kooldioxide uit. Eigenlijk ademen we vanzelf, daarvoor hoeven we niets extra’s te doen. Onze ademing past zich vanzelf aan onze inspanning aan. In rust ademen we onhoorbaar, onzichtbaar en laag frequent, bijna onmerkbaar. Als we ons fysiek inspannen, gebruiken we meer spieren om te ademen, omdat we meer lucht nodig hebben voor onze inspanningen. We gebruiken spieren van de borstkas, het middenrif, de flanken.
Als ons adempatroon verstoord raakt, kunnen problemen ontstaan: hyperventilatie.
Wat is hyperventilatie?
Hyperventilatie betekent eigenlijk te veel (hyper) ademen (ventileren). Het is een manier van ademen waarbij uw manier van ademen en uw lichamelijke activiteit niet goed op elkaar zijn afgestemd. Door het te snel of te diep ademen wordt extra kooldioxide (CO2) uitgeademd. Het gevolg is dat het koolzuurgehalte in het bloed daalt en er een verandering in de zuurgraad van het bloed optreedt. Een te kort aan koolzuurgas veroorzaakt een sterkere verbinding tussen zuurstof en hemoglobine. Zuurstof wordt daardoor minder goed afgescheiden en de cellen kunnen zuurstof moeilijker opnemen. Dus: hoe meer u ademt, des te minder zuurstof de cellen van de spieren, hersenen, het hart en de organen bereikt. Hierdoor ontstaat het gevoel dat u lucht te kort heeft en niet ‘achter de adem’ kunt komen.
Door hyperventilatie kunt u verschillende klachten ervaren, zoals duizeligheid, tintelingen, zweten, drukkend gevoel op de borst, ademnood en hartkloppingen. Deze symptomen kunnen zeer beangstigend zijn. Hyperventilatie kan optreden als een plotselinge aanval (acute vorm) en als een vrijwel constante manier van ademen (chronische vorm) en kan zowel bij kinderen als bij volwassenen en zowel bij mannen als vrouwen optreden..
Hyperventilatie kan op diverse manieren ontstaan. Het kan uitsluitend een verkeerde ademgewoonte zijn, die vaak voorkomt in combinatie met voortdurend door de mond ademen. Ook kunnen hyperventilatieklachten optreden als er te snel en vrijwel zonder pauzes gesproken wordt of als iemand veel stress ervaart en daardoor te veel en te diep ademt. Hyperventilatie kan optreden bij mensen met longproblemen, zoals astma, bronchitis of COPD. Tot slot kan hyperventilatie samen hangen met spanningen. Soms is er dan een duidelijk aanwijsbare oorzaak aanwezig zoals een verkeersongeval of het overlijden van een naaste. Vaak echter is er sprake van gevoelens van onzekerheid en angst en het niet op een effectieve manier omgaan met de eisen die het leven stelt.
Een verkeerde manier van ademen kan ook leiden tot problemen met de stemgeving, zoals een snel vermoeide stem, heesheid, een opgezet gevoel in de keel.
Wat doet de logopedist?
De logopedist onderzoekt u manier van ademen en spreken. Zij kijkt hierbij naar u adempatroon in rust, tijdens spreken en tijden inspanning. De resultaten van het onderzoek worden met u besproken en er wordt op basis hiervan een behandelplan voorgesteld. Samen met u wordt de afwijkende wijze van ademen en alles wat daarmee in verband staat behandeld.
Tijdens de behandeling krijgt u inzicht in wat ademen is, in hoe u ademt, in welke factoren een hyperventilatieaanval bij u uitlokken en in wat de gevolgen zijn van een verkeerde manier van ademen. U leert tevens om op een goede manier te ademen, zowel in rust als tijdens spreken en inspanning. Ook leert u de signalen van hyperventilatie te herkennen en leert u om een hyperventilatieaanval af te breken en onder controle te krijgen. Algemene ontspanningsoefeningen maken deel uit van de behandeling.